10.1.13. An uaschamóg

Is iad na rialacha maidir leis an uaschamóg, mar atá siad leagtha amach in Gramadach na Gaeilge.

Úsáidtear an uaschamóg:

• i ndiaidh de (réamhfhocal):

  e.g. rinneadh d’adhmad é, ag obair d’oíche agus de lá

• i ndiaidh do (réamhfhocal, aidiacht shealbhach, mír bhriathartha):

  e.g. thug mé d’Eoin/d’fhear maith é, le d’aintín, i d’fhochair, do d’aimsiú, d’ól sé

• i ndiaidh mo (aidiacht shealbhach):

  e.g. m’árasánsa, m’fhillteán, do m’aistriú

• i ndiaidh ba nuair nach clásal coibhneasta atá ann:

  e.g. B’ionadh liom …, Dá mb’fhéidir leis …, Má b’eol di …

Tugtar faoi deara nach ligtear an guta ar lár nuair is forainm, forainm réamhfhoclach, réamhfhocal nó dobhriathar nach dobhriathar aidiachtach é atá ar lorg na copaile, cuir i gcás: ‘ba ea’, ‘ba í’, ‘ba ann’, ‘ba ar’, ‘ba as’, ‘ba ó’, etc.

Ná húsáidtear an uaschamóg nuair a thagann an réamhfocal agus an aidiacht shealbhach i ndiaidh a chéile, cibé acu táite nó scartha iad:

Is iad na rialacha maidir leis an uaschamóg, mar atá siad leagtha amach in Gramadach na Gaeilge agus Litriú na Gaeilge, an Caighdeán Oifigiúil (Oifig an tSoláthair, 1958) na rialacha a leantar.