Iarscríbhinn A3 – Giorrúcháin, siombailí, agus coimriúcháin atá in úsáid go coitianta

Cuirtear na teidil shibhialta, na haonaid tomhais, na siombailí staitistiúla agus na giorrúcháin is minice a úsáidtear i láthair anseo.

tip:

Tá sainmhíniú ar ghiorrúcháin agus ar choimriúcháin chomh maith le cur síos ar a n-úsáid le fáil i bPointe 10.5.

1. Teidil shibhialta


	An tuiseal ainmneach	An tuiseal gairmeach
An tUas.	An tUas. Séamus Mac Suibhne	A Uasail Séamus Mac Suibhne
	An tUas. Ó Baoill agus an tUas. Ó Cinnéide	A Uasail Ó Baoill agus a Uasail Ó Cinnéide
	NB: Ná scríobhtar ‘An tUas’ mar theideal os comhair ainm mná no ná scríobhtar ‘A Uasail Uí Mhurchú’ agus duine ag scríobh litreach chuig bean. Scríobhtar ‘A Bhean Uasal’ nó úsáidtear ‘A Chara’ (a oireann mar bheannú d’fhear nó do bhean).
Uasal	Séamus Mac Suibhne, Uasal	A Shéamuis Mhic Suibhne, Uasal
	Máire Ní Dhuibh, Uasal	A Mháire Ní Dhuibh, Uasal
	Úna Uí Mhealláin, Uasal	A Úna Uí Mhealláin, Uasal
Muintir	Muintir Mhic Shuibhne	A Mhuintir Mhic Shuibhne
Muintir	Muintir Mhic Shuibhne agus Muintir Uí Chléirigh	A Mhuintir Mhic Shuibhne agus a Mhuintir Uí Chléirigh
An Dr	An Dr Seán Ó Baoill	A Dhochtúir Seán Ó Baoill
An Dr	An Dr Máire agus an Dr Maedhbh	A Dhochtúir Máire agus a Dhochtúir Maedhbh
An tOllamh	An tOllamh Seán Ó Baoill	A Ollaimh Seán Ó Baoill
An tOllamh	An tOllamh Seán Ó Baoill agus An tOllamh Máire Uí Néill	A Ollaimh Seán Ó Baoill agus a Ollaimh Máire Uí Néill
Mórgacht	A MÓRGACHT RÍOGA ARD-BHANDIÚC LUCSAMBURG	A MHÓRGACHT RÍOGA ARD-BHANDIÚC LUCSAMBURG
Mórgacht	A MHÓRGACHT RÍOGA ARD-DIÚC LUCSAMBURG	A MHÓRGACHT RÍOGA ARD-DIÚC LUCSAMBURG
SOILSE	A SHOILSE RÍ NA mBEILGEACH	A SHOILSE RÍ NA mBEILGEACH
	A SOILSE BANRÍON NA hÍSILTÍRE	A SHOILSE BANRÍON NA hÍSILTÍRE
	A Shoilse an tAmbasadóir/A Soilse an tAmbasadóir	A Shoilse an tAmbasadóir/A Shoilse an tAmbasadóir

2. Aonaid tomhais

(Scríobhtar iad gan phonc. Cuirtear spás idir iad agus na figiúirí a ghabhann leo agus níl foirm iolra acu.)

mm: milliméadar
cm: ceintiméadar
cc: ceintiméadar ciúbach (i gcás inneall, etc., ach scríobhtar cm³ i saothair eolaíocha agus theicniúla)
m: méadar
m²: méadar cearnach ACH ná scríobhtar i bhfocail é
km: ciliméadar
km²: ciliméadar cearnach ACH ná scríobhtar i bhfocail é
mg: milleagram
g: gram
kg: cileagram
t: tona (tona méadrach)
otc: olltonnáiste cláraithe (loingeas)
ml: millilítear
l: lítear
hl: heictilítear
ha: heicteár
s: soicind
nóim: nóiméad
u: uair
A: aimpéar
cd: caindéile
Hz: hertz
V: volta
W: vata
kW: cileavata
MW: meigeavata = 10³ kW
kWh: cileavatuair
GWh: gigeavatuair = 10⁶ kWu
°C: céim Celsius
J: giúl
n: nana-/nanai-
N: niútan
TJ: teirigiúl = 10⁹ kJ
tkm: tona-chiliméadar
cto: coibhéis tona ola

3. Siombailí staidrimh agus giorrúcháin

—: nialas
0: diomaibhseach (de ghnáth, is lú é ná leath an aonaid nó na deachúla is lú den mhírcheann)
:: figiúr nach bhfuil ar fáil nó atá faoi rún
≠: neamhchothrom le
*: meastachán
p: figiúr sealadach
r: figiúr athbhreithnithe
| nó —: briseadh ar an leanúnachas sa tsraith/neamhleanúnachas sa tsraith
⊥: briseadh sa chomparáideacht
%: céatadán
% AT: comhathrú céatadánach
D: difríocht
Ø: meán
MP/ØP: meán ualaithe
AM: meánfhás bliantúil
<: is lú ná/níos lú ná
>: is mó ná/níos mó ná
S: iomlán
∃: ‘arb é atá ann’ liosta cuinsitheac na gcomhchodanna
∋: ‘lena n-áirítear’: liostú páirteach de na comhchodanna
θ: domhanda
m: milliún (litrítear é gach uair is féidir)
nes: neamhshonraithe/nach bhfuil sonraithe in aon áit eile
p.m.: iontráil chomharthach
1990-92: tréimhse den iomad blianta féilire (e.g. ó 1.1.1990 go 31.12.1992)
1991/92: tréimhse de 12 mhí leanúnacha (e.g. an bhliain chánach ó Aibreán go Márta)

4. Giorrúcháin eile

EU-6: na chéad sé thír in CE
EU-9: na chéad naoi dtír in CE
EU-10: na chéad deich dtír in CE
EU-12: na chéad dá thír déag in CE
EU-15: na chéad chúig thír déag in AE
EU-25: na chéad 25 thír in AE
EU-27: Eoraip na seacht mBallstát fichead: tagraíonn sé seo do 27 mBallstát an Aontais Eorpaigh idir an 1 Eanáir 2007 agus an 30 Meitheamh 2013, sin nó do 27 mBallstát an Aontais Eorpaigh tar éis imeacht na Ríochta Aontaithe an 31 Eanáir 2020. Má tá baol ann nach mbeadh a fhios ag an léitheoir cé acu den dá fhoirmíocht atá i gceist leis an leagan gearr, ba cheart go sonrófaí sin, i bhfoirm fonóta, b'fhéidir.
EU-28: an chéad ocht thír is fiche in AE
SAB: saor ar bord
cal: costas, árachas agus last-táille
cpt: cuideachta phoiblí theoranta

Baintear úsáid as na focail ghiorraithe agus na coimriúcháin seo a leanas go formhór i bhfonótaí agus i leabharliostaí; is den rogha é leagan iomlán an fhocail a chur i dtéacsanna reatha:

Iml.: Imleabhar
lch.: leathanach
lgh.: leathanaigh
ar lean.: ar leanúint

Ní ghiorraítear na focail seo:

Tábla

Graf

Pláta

Léaráid

Figiúr

Fíor

Tabhair faoi deara nach ngiorraítear na focail seo i dtéacs reatha reachtach:


Airteagal	Airteagail
Caibidil	Caibidlí
Pointe	Pointí