10.2.1. Indikazzjonijiet dwar l-ortografija

Kif jissawwar il-Malti, bl-għeruq fis-Semitiku u kif integra miegħu elementi Rumanzi u Anglosassoni.

Il-bażi tal-Malti huwa s-Semitiku. Iżjed tard il-Malti beda jiġi influwenzat ħafna mill-Isqalli, it-Taljan, u riċentement l-Ingliż ukoll. Peress li dawn kollha ġejjin minn familji lingwistiċi totalment differenti li flimkien jiffurmaw il-Malti, importanti li nżommu f’moħħna li r-regoli bażiċi tas-Semitiku, tar-Rumanz u tal-Ġermaniku ma jistgħux jintużaw kif ġieb u laħaq.

Is-Semitiku jimxi skont l-għerq (trilitteru jew kwadrilitteru): eż. fittex, għażel, fehem u oħrajn. L-għerq jinstab billi wieħed jistaqsi “Huwa x’għamel?” fl-ewwel forma; għaldaqstant l-għerq ta’ dawn il-verbi huma f-t-x, għ-ż-l u f-h-m. Kull kelma mnissla minnhom, għandha żżomm is-sekwenza tal-ittri tal-għerq, jiġifieri fittixtilhom, fittixnihomlhom, għażilt, agħżel, fehemhielha, fehma, eċċ.

Ir-Rumanz u l-Ġermaniku għandhom sistema kompletament differenti. Dawn iż-żewġ familji lingwistiċi jimxu skont iz-zokk morfemiku u kull kelma mnissla minnhom tinbena billi jiżdiedu l-prefissi jew is-suffissi maz-zokk morfemiku. Bħala regola, iz-zokk morfemiku ma jintmissx. Hekk pereżempju:

L-ittri taz-zokk morfemiku mhux biss ma jibdlux il-pożizzjoni, iżda ma jistgħux jaqgħu anki jekk jaħbtu wara kelma b’vokali, għas-sempliċi raġuni li l-ittri kollha taz-zokk morfemiku huma importanti għall-fehim tat-tifsira tagħha:

Tajjeb inżommu f’moħħna wkoll li l-prefissi in, im, il (u oħrajn) ma jintmessux lanqas għax dawn huma fissi. Hekk per eżempju: